

19 Mayıs’ın Anlam ve Önemi Nedir? 19 Mayıs’ın Tarihçesi Nedir, Neden Kutlanır?
Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, her yıl 19 Mayıs tarihinde
kutlanan, Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nin[2] resmî bayramıdır.[3] 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal
Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkmıştır ve bugün İtilaf
Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nın başladığı gün
kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir. Ve
Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için Samsun’a çıkması ve
Atatürk’ün sembolik doğum günü dür.
Diğer adı Gençlik ve Spor Bayramı
Ülke Türkiye
Kutlayanlar Türkiye, Kuzey Kıbrıs
Türü Resmî Bayram
Önemi Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için Samsun’a çıkması
Atatürk’ün sembolik doğum günü
Başlama 1935 (Atatürk Günü)
1938 (Gençlik ve Spor Bayramı)
1981 (Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı)
Törenler Türkiye genelinde gençlerin katıldığı spor gösterileri
Türkiye, KKTC ve dış temsilciliklerinde resmî törenler
Tarihçe
Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında
Samsun’da kutlanmış, 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü adı altında resmiyet
kazanmıştır.[4][5] Beşiktaş’ın girişimleriyle Fenerbahçe Stadı’nda
kutlanan bu ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun
da katılımıyla bir spor günü haline gelmiştir.[5][6] Bu organizasyondan
bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi’nde söz alan Beşiktaş Kurucu
Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni kutlanan Atatürk Günü’nün tüm gençliğe mal
edilebilmesi için “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” adı altında her yıl
yapılmasını teklif etmiştir.[5] Kongrede oylanan bu öneri kabul edilmiş
ve Atatürk’ün de onayıyla yasalaşmıştır.[5] 20 Haziran 1938 tarihli
kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan bu ulusal bayramın adı
12 Eylül Darbesi’nden sonra “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı”
adını almıştır.[7]
Kutlamalar
Her yıl 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı
Türkiye’nin dört bir yanında spor gösterileri ve törenlerle kutlanır.
Üzerinde “Gençlikten Atatürk Sevgisiyle Cumhurbaşkanına” yazan ve “Sevgi
Bayrağı” olarak adlandırılan dev bir bayrak Kurtuluş Yolu’ndaki Tütün
İskelesi’nden karaya çıkarılarak Samsun valisine verilir. Daha sonra
bayrak, Cumhurbaşkanı’na sunulmak üzere genç atletlere teslim edilir.
Samsun’dan yola çıkarılarak Amasya, Tokat, Sivas, Erzincan, Erzurum,
Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Kırıkkale’den sonra 19 Mayıs törenlerinde
Ankara’da Cumhurbaşkanına sunulur.
Cumhuriyet’le yaşıt olan bu kutlamalar sadece Cumhurbaşkanı’nın
katılımıyla Ankara’da gerçekleşmekle sınırlı kalmaz, ülke genelinde
stadyumlarda kutlanırdı. Ama 2012’de, Mayıs ayında havanın soğuk
olacağı[8] ve bu açıdan öğrencilere ve vatandaşlara yük olmaması
gerekçesiyle başkent Ankara dışındaki illerde, stadyumlarda kutlanması
Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Genel Müdürlüğü’nce okullara
gönderilen bir yazıyla engellenmiştir.[9] Bu karar cumhuriyetçi kesimin
büyük tepkisiyle karşılaşmıştır.[10][11] Bu konuda Alper Ayhan
tarafından bir dava açılmış ve kazanılmıştır.[12]
Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs aynı zamanda
Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı olarak da her yıl büyük bir
coşkuyla kutlanıyor.
19 MAYIS’IN TARİHİ
1918 Mondros Mütarekesi sonrasında ülkemizin birçok bölgesi düşman
işgaline uğramış vaziyetteydi. Anadolu’ya düşman kuvvetleri henüz
girememişti. Memleketin dört bir yanında bu işgallere karşı halk direniş
göstermekteydi. Mustafa Kemal Paşa, 9.Ordu Müfettişi olarak Samsun’a
gönderilmişti. Emrinde iki kolordu bulunmaktaydı. Bu görev Mustafa Kemal
Paşa’ya gayet geniş yetkiler sağlıyordu.
MUSTAFA KEMAL PAŞA BAĞIMSIZ YENİ BİR TÜRK DEVLETİ İÇİN ADIMLARINI ATTI
Paşanın Samsun’a yollanmasının gerekçesi, bölgedeki tedbirsizlik ve
güvensizlik olaylarını yerinde gözlemleyip gerekli önlemleri almaktı.
Mustafa Kemal Paşa ise ulusal egemenliğe dayanan, kayıtsız şartsız ve
bağımsız yeni bir Türk devleti kurmanın gerekli olduğunu düşünüyordu.
İşte 19 Mayıs 1919 tarihi, Atatürk’ün attığı bu adımlarla başlayan ve Türkiye Cumhuriyetine kadar gelen sürecin başlangıcıydı.
19 Mayıs, 1919 tarihinde bayram olarak ilan edilip kutlanmaya
başlanmadı. Birçok milli bayramımız gibi 19 Mayıs da Cumhuriyetin
ilanından sonra kutlanmaya başlandı.
İlk defa 24 Mayıs 1935 tarihinde Beşiktaş’ın girişimleriyle Atatürk Spor
Günü adı altında Fenerbahçe ve Galatasaray sporcularının da katılımıyla
kutlandı. Bu etkinliğin amacı, Türk gençliğinin Atatürk’e olan minnet
ve sevgisini gösterebilmesiydi.
Bu etkinlikten birkaç yıl sonra Beşiktaş kurucu üyelerinden Ahmet
Fetgeri Aşeni, Ankara’da düzenlenen spor kongresinde bu bayramın bütün
gençliğe mal edilmesi gerektiğini ve ‘Gençlik ve Spor Bayramı’ adı
altında her yıl kutlanmasını önerdi. Bu öneri kongrede oylanarak kabul
edildi. Tasarı, Atatürk tarafından da onaylanarak 1938 yılı haziran
ayından itibaren her yıl kutlanmaya başlandı.
SAMSUN, AMASYA, ERZURUM, SİVAS…
O lider 1919 yılının 19 Mayıs’ında Samsun’a çıktı. Başarıları ülkenin
her yerine yayılmış olan Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı bir milletin
uyanmasını sağladı.
Sonrasında Amasya Genelgesi’ni yayınlayan Atatürk, sırasıyla Erzurum ve
Sivas’a giderek Türk Milleti’nin emperyalist güçlere karşı bağımsızlık
ve bütünlüğünü koruduğu Kurtuluş Savaşı’nı başlatmış oldu.
Atatürk yola çıkış öyküsünü şöyle anlatmaktadır:
İstanbul’dan ayrılmak üzere, evimden otomobile bineceğim sırada Rauf Bey
yanıma gelmişti. Bineceğim vapurun izleneceğini ve beni İstanbul’dayken
tutuklamadıklarına göre, belki de Karadeniz’de batırılacağımı güvenilir
bir yerden işitmiş, onu haber verdi. Ben, İstanbul’da kalıp
tutuklanmaktansa, batıp boğulmayı tercih ettim ve yola çıktım. Kendisine
de, eninde sonunda İstanbul’dan çıkmak zorunda kalırsa benim yanıma
gelmesini söyledim.
Mustafa Kemal Atatürk
Kaptana ‘Düşman devletlerinin herhangi bir vasıtasının gadrine uğramamak
için sahile yakın bir rota tutunuz! Şayet kesin tehlike görürseniz
gemiyi karaya, en yakın sahile oturtunuz!’ direktifi verdim. Çok şükür
buna gerek kalmadı, bir millet uyandı.
Mustafa Kemal Atatürk